کمی‎سازی تغییرات متابولیت تریگونلین در گیاهچه‎های شنبلیله (Trigonella foenum- graecum L.) تحت القای کیتوزان و تنش ‎خشکی

مقدمه: القای محرک‌های زیستی و غیر‌زیستی یکی از راهکارهایی است که با آن می‌توان سبب تغییرات کمی و کیفی متابولیت‎های دارویی جوانه‌های گیاهان دارویی شد. هدف: هدف از انجام این آزمایش بررسی اثر محرک زیستی کیتوزان بر میزان تریگونلین جوانه‎های گیاه شنبلیله تحت شرایط تنش خشکی می‎باشد. روش بررسی: این تحقیق در سه آزمایش جداگانه (جوانه‌های چهار، هشت و دوازده روزه) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 15 تیمار در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل: کیتوزان در پنج سطح (0، 05/0 ، 1/0، 2/0 و 4/0 درصد) و تنش خشکی در سه سطح (شاهد (عدم تنش)، 2/0- و 4/0- مگاپاسگال) بود. نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کیتوزان، تنش خشکی و اثر متقابل کیتوزان و تنش خشکی بر میزان تریگونلین جوانه‌های چهار، هشت و دوازده روزه اثر معنی‎داری داشت. جوانه‌های مسن‌تر دارای میزان تریگونلین کمتری بودند به طوری که بیشترین میزان آن در جوانه‌های روز چهارم مشاهده شد. نتیجه‎گیری: اگرچه با افزایش سن گیاهچه‌ها، میزان تریگونلین کاهش یافت ولی با اعمال تنش خشکی و مصرف مقدار بهینه کیتوزان (تا 2/0 درصد) سبب کاهش روند نزولی تریگونلین با افزایش سن گیاهچه‌ها شد.